Język polski potrafi zaskakiwać. Czasem jedno słowo może całkowicie zmienić sens zdania, a czasem myślimy, że dwa wyrazy znaczą to samo, choć w rzeczywistości są swoimi przeciwieństwami. Tak właśnie jest z bynajmniej i przynajmniej – mylonymi nagminnie, mimo że ich znaczenia są od siebie bardzo odległe.
Bynajmniej – czyli właściwie co?
Słowo bynajmniej to synonim wcale albo absolutnie nie. W zdaniach podkreśla przeczenie, wzamacniając je:
Nie jest mi zimno. Bynajmniej, czuję się świetnie!
Czy to było trudne? Bynajmniej, poszło gładko!
Co ważne, bynajmniej nie oznacza przynajmniej – jego użycie w tym znaczeniu jest błędem, choć niestety często spotykanym w mowie potocznej.
Przynajmniej – zupełnie inna bajka
Przynajmniej ma funkcję ograniczającą – wskazuje minimalny poziom czegoś albo podkreśla, że dana sytuacja jest lepsza od innych możliwych.
Nie masz całego raportu? Przynajmniej daj pierwszą część!
Pada deszcz, ale przynajmniej nie ma burzy.
Zupełnie inne znaczenie, prawda?
Dlaczego je mylimy?
Problem wynika z brzmienia – oba słowa mają podobną budowę i końcówkę, co sprawia, że w szybkim mówieniu można je nieświadomie zamienić. Poza tym błędne użycie bynajmniej w znaczeniu przynajmniej jest tak powszechne, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że to błąd.
Jak zapamiętać różnice?
Jeśli masz wątpliwości, podstaw w zdaniu słowo wcale. Jeśli pasuje, powinno być bynajmniej. Jeśli nie – wybierz przynajmniej.
Nie podobało mi się to przedstawienie. Wcale! (bynajmniej)
Zjem jedno ciastko, w ostateczności dwa. (przynajmniej dwa)
Inne przykłady podobnych słów o różnym znaczeniu
Oto kilka par słów, które są często mylone, choć ich znaczenia są zupełnie różne.
Adaptować vs. Adoptować
Adaptować – oznacza przystosować (np. adaptować książkę na film)
Adoptować – oznacza przyjąć za swoje (np. adoptować dziecko).
Iluzja vs. Aluzja
Iluzja – to złudzenie, coś, co nie jest prawdziwe (np. optyczna iluzja)
Aluzja – to subtelne nawiązanie do czegoś (np. robić aluzje do czyjegoś błędu).
Dewastacja vs. Dewocja
Dewastacja – oznacza zniszczenie (np. dewastacja budynku)
Dewocja – oznacza przesadną pobożność (np. dewocja w religii).
Pełnić funkcję vs. Piastować urząd
Pełnić funkcję – oznacza wykonywanie określonego zadania (np. pełnić funkcję dyrektora)
Piastować urząd – dotyczy tylko oficjalnych stanowisk państwowych (np. piastować urząd prezydenta).
Rewanż vs. Zemsta
Rewanż – to odpłacenie komuś w sposób sportowy lub uczciwy (np. rewanż w meczu)
Zemsta – to chęć wyrządzenia komuś krzywdy (np. zemsta za zniewagę).
Wszystkie te wyrazy można usłyszeć wciąż w rozmowach, ale jeśli chcesz mówić i pisać poprawnie warto zwrócić na to uwagę. Bo język to nie tylko komunikacja, ale i wizytówka każdego z nas.
Matka Polka Korektorka
Comments